Գրք. 1Mac, Գլ. 11   [(1895)] Գրք. 1Mac., Գլ. 11   [KJV]


11:1
Եւ թագաւորն Եգիպտացւոց զօրաժողո՛վ լինէր` կուտէ՛ր զօրս բազումս իբրեւ զաւազ առ ափն ծովուն, եւ նա՛ւս բազումս. եւ խնդրէր նա ունե՛լ զարքայութիւնն Աղ՛էքսանդրեայ նենգութեամբ, եւ յաւելուլ յի՛ւր արքայութիւնն:

11:1
1. And the king of Egypt gathered together great forces, as the sand which is by the sea shore, and many ships, and sought to make himself master of Alexander’s kingdom by deceit, and to add it to his own kingdom.
11:1 And the king of Egypt gathered together a great host, like the sand that lieth upon the sea shore, and many ships, and went about through deceit to get Alexander' s kingdom, and join it to his own:
11:2
Եւ ել ընդ կողմանս Ասորեստանեայց բանիւ խաղաղութեամբ. եւ նոքա դուռն բանային նմա, եւ ընդ առաջ երթային նորա. քանզի պատուէ՛ր էր յԱղ՛էքսանդրեայ արքայէ` քանզի անե՛ր էր նորա[293]:

11:2
2. And he went forth into Syria with words of peace, and they of the cities opened unto him, and met him; For king Alexander’s commandment was that they should meet him, because he was his father in law.
11:2 Whereupon he took his journey into Spain in peaceable manner, so as they of the cities opened unto him, and met him: for king Alexander had commanded them so to do, because he was his brother in law:
11:3
Եւ իբրեւ մտանէր Պտղոմէոս ՛ի քաղաքսն, յիւրոց զօրացն պահապա՛ն թողոյր իւրաքանչիւր քաղաքաց[294]:

11:3
3. Now as he entered into the cities of Ptolemais, he set his forces for a garrison in each city.
11:3 Now as Ptolemee entered into the cities, he set in every one of them a garrison of soldiers to keep it:
11:4
Իբրեւ եկին մերձեցան նոքա ՛ի քաղաքն Ազովտացւոց, ցուցի՛ն նմա զմեհեանն Դագովնայ այրեցեալ, զքաղաքն եւ որ շուրջ զիւրեւ էին այրեցեա՛լ ՛ի ժամանակի պատերազմի, եւ զդիակունսն որ այրեցեալ էր` բերեալ կուտեալ էր կոյտս կոյտս ՛ի վերայ ճանապարհին[295]:

11:4
4. But when he came near to Azotus, they shewed him the temple of Dagon burned with fire, and Azotus and the suburbs thereof pulled down, and the bodies cast abroad, and them that had been burned, whom he burned in the war, for they had made heaps of them in his way.
11:4 And when he came near to Azotus, they shewed him the temple of Dagon that was burnt, and Azotus and the suburbs thereof that were destroyed, and the bodies that were cast abroad and them that he had burnt in the battle; for they had made heaps of them by the way where he should pass:
11:5
Եւ պատմէին առաջի արքային որ զինչ միանգամ գործեաց Յովնաթան, եւ յաչա՛ց հանէին զնա. եւ թագաւորն լռի՛կ կայր[296]:

11:5
5. And they told the king what things Jonathan had done, that they might cast blame on him: and the king held his peace.
11:5 Also they told the king whatsoever Jonathan had done, to the intent he might blame him: but the king held his peace:
11:6
Եւ եկն յանդիման եղեւ Յովնաթան թագաւորին ՛ի քաղաքն Յոպպէացւոց փառօք մեծօք. ողջոյն ետուն միմեանց, եւ եղեն ա՛յն օր առ միմեանս[297]:

11:6
6. And Jonathan met the king with pomp at Joppa, and they saluted one another, and they slept there.
11:6 Then Jonathan met the king with great pomp at Joppa, where they saluted one another, and lodged:
11:7
Եւ գնա՛ց Յովնաթան ընդ արքային մինչեւ ՛ի կողմանս գետոյն որ անուանեալ կոչի Ազատ: Եւ դարձաւ Յովնաթան անդրէն յԵրուսաղէմ:

11:7
7. And Jonathan went with the king as far as the river that is called Eleutherus, and returned to Jerusalem.
11:7 Afterward Jonathan, when he had gone with the king to the river called Eleutherus, returned again to Jerusalem:
11:8
Իսկ արքայ Պտղոմէոս տիրեաց ՛ի վերայ քաղաքացն ծովեզերեայց` մինչեւ ՛ի քաղաքն Սելեւկացւոց. եւ խորհէր ՛ի վերայ Աղ՛էքսանդրեայ խորհո՛ւրդ չարութեան[298]:

11:8
8. But king Ptolemy became master of the cities upon the sea coast, unto Selucia which is by the sea, and he devised evil devices concerning Alexander.
11:8 King Ptolemee therefore, having gotten the dominion of the cities by the sea unto Seleucia upon the sea coast, imagined wicked counsels against Alexander:
11:9
Եւ արձակեա՛ց նա հրովարտակս առ Դեմետր արքայ եւ ասէ. Ե՛կ ո՛ւխտ դիցուք առ միմեանս` եւ դաշինս կռեսցուք, եւ տա՛ց քեզ զդուստր իմ զոր ունի Աղ՛էքսանդրոս արքայ, եւ տիրեսցես դու ՛ի վերայ արքայութեան հօր քոյ[299]:

11:9
9. And he sent ambassadors unto king Demetrius, saying, Come, let us make a covenant with one another, and I will give thee my daughter whom Alexander hath, and thou shalt reign over thy father’s kingdom;
11:9 Whereupon he sent ambasadors unto king Demetrius, saying, Come, let us make a league betwixt us, and I will give thee my daughter whom Alexander hath, and thou shalt reign in thy father' s kingdom:
11:10
զի զղջացեա՛լ եմ թէ ընդէ՞ր ետու ես զդուստր իմ նմա կնութեան. զի խորհեցաւ նա ՛ի վերայ իմ մա՛հ[300]:

11:10
10. for I have repented that I gave my daughter unto him, for he sought to slay me.
11:10 For I repent that I gave my daughter unto him, for he sought to slay me:
11:11
Եւ ա՛յսպէս յաչաց հանէր զնա, զի ի՛ւր ակն եդեալ էր տէրութեան նորա:

11:11
11. And he cast blame on him, because he coveted his kingdom.
11:11 Thus did he slander him, because he was desirous of his kingdom:
11:12
Եւ եհա՛ն զդուստրն, եւ ետ Դեմետրի. եւ խոտորեցաւ յԱղ՛էքսանդրէ, եւ յայտնեա՛ց զթշնամութիւն իւր: Եւ եմուտ Պտղոմէոս եւ տիրեաց նա ՛ի վերայ քաղաքացն, եւ Սելեւկեայ ծովեզերեայց: Եւ խորհէր չարութիւն ՛ի վերայ Աղ՛էքսանդրու[301]:

11:12
12. And taking his daughter from him, he gave her to Demetrius, and was estranged from Alexander, and their enmity was openly seen.
11:12 Wherefore he took his daughter from him, and gave her to Demetrius, and forsook Alexander, so that their hatred was openly known:
11:13
Ե՛կն եմուտ ՛ի քաղաքն Անտիոքացւոց. եւ եդաւ զթագ զԱսիացւոցն. եւ պսակեցաւ կրկին թագաւն Ասիացւոց` եւ թագաւն Եգիպտացւոց:

11:13
13. And Ptolemy entered into Antioch, and put on himself the diadem of Asia; and he put two diadems upon his head, the diadem of Egypt and that of Asia.
11:13 Then Ptolemee entered into Antioch, where he set two crowns upon his head, the crown of Asia, and of Egypt:
11:14
Բայց Աղ՛էքսանդրոս արքայ էր ՛ի կողմանս Կիւլիկեցւոց ՛ի ժամանակին յայնմիկ. զի ապստամբէին մարդիկն ՛ի նմանէ[302]:

11:14
14. But king Alexander was in Cilicia at that season, because they of those parts were in revolt.
11:14 In the mean season was king Alexander in Cilicia, because those that dwelt in those parts had revolted from him:
11:15
Եւ լուաւ Աղ՛էքսանդրոս` դիմեաց գալ ՛ի վերայ նորա մարտիւ պատերազմաւ: Եւ ել Պտղոմէոս ընդ առաջ նորա զօրօք բազմօք, եւ դարձոյց զնա ՛ի պարտութիւն:

11:15
15. And Alexander heard of it, and he came against him in war: and Ptolemy led forth and met him with a strong force, and put him to flight.
11:15 But when Alexander heard of this, he came to war against him: whereupon king Ptolemee brought forth his host, and met him with a mighty power, and put him to flight:
11:16
Եւ փախստեայ լինէր Աղ՛էքսանդրոս ՛ի կողմանս Արաբացւոց. զի անդ թաքիցէ եւ ապրիցէ ՛ի նմանէ: Եւ արքայ Պտղոմէոս բարձրացաւ:

11:16
16. And Alexander fled into Arabia, that he might be sheltered there; but king Ptolemy was exalted.
11:16 So Alexander fled into Arabia there to be defended; but king Ptolemee was exalted:
11:17
Եւ ե՛կն Զաբեէլ Արուայիկ, եհա՛տ զգլուխն Աղ՛էքսանդրեայ, եւ ետ տանել Պտղոմոսի արքայի[303]:

11:17
17. And Zabdiel the Arabian took off Alexander’s head, and sent it to Ptolemy.
11:17 For Zabdiel the Arabian took off Alexander' s head, and sent it unto Ptolemee:
11:18
Եւ Պտղոմէոս մեռաւ յաւուրն երրորդի, եւ որ էին զամրօքն սատակեցան յամրականացն:

11:18
18. And king Ptolemy died the third day after, and they that were in his strongholds were slain by them that were in the strongholds.
11:18 King Ptolemee also died the third day after, and they that were in the strong holds were slain one of another:
11:19
Եւ թագաւորեաց Դեմետր, յամին հարիւրորդի վաթսներորդի եւթներորդի:

11:19
19. And Demetrius reigned in the hundred and threescore and seventh year.
11:19 By this means Demetrius reigned in the hundred threescore and seventh year:
11:20
Ընդ աւուրսն ընդ այնոսիկ ժողովեաց Յովնաթան զօրս ՛ի Հրէաստան, գա՛լ մա՛րտ դնել զբերդաւն որ յԵրուսաղէմ էր. կազմեցին զնովաւ շուրջ մենքենայս բազումս:

11:20
20. In those days Jonathan gathered together them of Judaea, to take the citadel that was at Jerusalem: and he made many engines of war against it.
11:20 At the same time Jonathan gathered together them that were in Judea to take the tower that was in Jerusalem: and he made many engines of war against it:
11:21
Ապա գնացին ոմանք որ թշնամի՛ էին ազգին Հրէից, ա՛րք անօրէնք պատմել թագաւորին, եթէ Յովնաթան մենքենայս կազմեալ շուրջ զբերդաւն պատեալ` յառնուլ պատրաստեալ[304]:

11:21
21. And certain that hated their own nation, men that transgressed the law, went unto the king, and reported to him that Jonathan was besieging the citadel.
11:21 Then came ungodly persons, who hated their own people, went unto the king, and told him that Jonathan besieged the tower:
11:22
Իբրեւ լուաւ` բարկացա՛ւ յոյժ. չուեաց եւ եկն ՛ի Պտղոմէոս, ե՛տ հրովարտակս առ Յովնաթան, զի մի՛ եւս զբերդն շուրջ պաշարեալ պահիցէ. այլ ինքն յարուցեալ վաղվաղակի առ նա հասանիցէ` ՛ի քաղաքն Պտղոմէացւոց զի ա՛նդ յանդիման լիցին միմեանց[305]:

11:22
22. And he heard, and was angered; but when he heard it, he set forth immediately, and came to Ptolemais, and wrote unto Jonathan, that he should not besiege it, and that he should meet him and speak with him at Ptolemais with all speed.
11:22 Whereof when he heard, he was angry, and immediately removing, he came to Ptolemais, and wrote unto Jonathan, that he should not lay siege to the tower, but come and speak with him at Ptolemais in great haste:
11:23
Իբրեւ լուաւ Յովնաթան` եւ՛ս քան զեւս պնդել հրամայեաց զպահ բերդին. եւ ինքն ա՛ռ արս ընտիրս իմաստունս ՛ի ծերակոյտ ժողովրդենէ անտի, եւ ՛ի քահանայից անտի:

11:23
23. But when Jonathan heard this, he commanded to besiege it and he chose certain of the elders of Israel and of the priests, and put himself in peril,
11:23 Nevertheless Jonathan, when he heard this, commanded to besiege it still: and he chose certain of the elders of Israel and the priests, and put himself in peril:
11:24
հանդերձեցաւ պատարագօք, ոսկւով եւ արծաթով, եւ ե՛դ զանձն ՛ի մահ, գնա՛ց յանդիմա՛ն լինել թագաւորին ՛ի քաղաքն Պտղոմէացւոց: Եւ եգիտ նա շնորհս ՛ի նմանէ[306]:

11:24
24. and taking silver and gold and raiment and divers presents besides, went to Ptolemais unto the king. And he found favour in his sight.
11:24 And took silver and gold, and raiment, and divers presents besides, and went to Ptolemais unto the king, where he found favour in his sight:
11:25
թէպէտ եւ բազումք էին յանօրինաց անտի ամբաստա՛ն զնմանէ:

11:25
25. And certain lawless men of them that were of the nation made complaints against him,
11:25 And though certain ungodly men of the people had made complaints against him:
11:26
Եւ մեծարեա՛ց զնա թագաւորն որպէս առաջինքն իւր. եւ բարձրացոյց զնա յոյժ առաջի ամենայն բարեկամաց իւրոց:

11:26
26. and the king did unto him even as his predecessors had done unto him, and exalted him in the sight of all his Friends,
11:26 Yet the king entreated him as his predecessors had done before, and promoted him in the sight of all his friends:
11:27
եւ կարգեաց նմա զիշխանութիւն քահանայապետութեանն. եւ որ ինչ ա՛յլ ինչ պատիւ ունէր յառաջագոյն քան զնա: Կացոյց կարգեաց զնա ընդ առաջին բարեկամս[307]:

11:27
27. and confirmed to him the high priesthood, and all the other honours that he had before, and gave him preeminence among his Chief Friends.
11:27 And confirmed him in the high priesthood, and in all the honours that he had before, and gave him preeminence among his chief friends:
11:28
Եւ աղաչեաց Յովնաթան զարքայն, զի ապահա՛րկ արասցէ զՀրէաստան, եւ զերեսին կուսակալութիւնսն, եւ զՇամրին: Եւ յա՛նձն առ նմա տա՛լ նմա երեք հարիւր քանքար[308]:

11:28
28. And Jonathan requested of the king, that he would make Judaea free from tribute, and the three provinces, and the country of Samaria; and promised him three hundred talents.
11:28 Then Jonathan desired the king, that he would make Judea free from tribute, as also the three governments, with the country of Samaria; and he promised him three hundred talents:
11:29
Եւ հաճո՛յ թուեցաւ թագաւորին. եւ վասն ա՛յսր ամենայնի հրամա՛ն ետ հրովարտակս տալ առ Յովնաթան օրինակաւս այսուիկ:

11:29
29. And the king consented, and wrote letters unto Jonathan concerning all these things after this manner:
11:29 So the king consented, and wrote letters unto Jonathan of all these things after this manner:
11:30
Արքա՛յ Դեմետր առ Յովնաթան եղբայր` ողջո՛յն:

11:30
30. King Demetrius unto his brother Jonathan, and unto the nation of the Jews, greeting:
11:30 King Demetrius unto his brother Jonathan, and unto the nation of the Jews, sendeth greeting:
11:31
Զպատճէն հրովարտակիս այսորիկ գրեցաք մեք առ Ղասթենէս եղբայր մեր, նովին օրինակաւ եւ առ ձեզ գրեցաք զի գիտասջիք[309]:

11:31
31. The copy of the letter which we wrote unto Lasthenes our kinsman concerning you, we have written also unto you, that ye may see it.
11:31 We send you here a copy of the letter which we did write unto our cousin Lasthenes concerning you, that ye might see it:
11:32
Արքայ Դեմետր` առ Ղասթենէս հայր` ողջոյն:

11:32
32. King Demetrius unto Lasthenes his father, greeting:
11:32 King Demetrius unto his father Lasthenes sendeth greeting:
11:33
Ազգին Հրէից օգնական նիզակակից` ուխտակա՛լ բարեկամաց մերոց, իրաւունս համարեցաք դիւրել բարի՛ առնել փոխանակ արդարութեան միամտութեամբ զոր պահեցին նոքա առ մեզ[310]:

11:33
33. We have determined to do good to the nation of the Jews, who are our friends, and observe what is just toward us, because of their good will toward us.
11:33 We are determined to do good to the people of the Jews, who are our friends, and keep covenants with us, because of their good will toward us:
11:34
Կարգեցաք մեք զսահմանս Հրէաստանի, եւ զերիս օրէնսն` Ափարիմ, եւ Ղուդա, եւ Ռաթամին, յաւելցին ՛ի Հրէաստանի ՛ի կողմանս Շամրնի. եւ ամենայն որ ինչ հասի օրէն գայցէ ՛ի նոցանէ` լիցի՛ այն պաշտօնէից յԵրուսաղէմ. փոխանակ արքունական մտիցն որ գայր ՛ի նոցանէ ա՛մ յամէ յարմտեաց երկրին, եւ ՛ի բերոյ ծառոցն պտղոյն[311]:

11:34
34. We have confirmed therefore unto them the borders of Judaea, and also the three governments of Aphaerema and Lydda and Ramathaim ( were added unto Judaea from the country of Samaria), and all things appertaining unto them, for all such as do sacrifice in Jerusalem, instead of the king’s dues which the king received of them yearly aforetime from the produce of the earth and the fruits of trees.
11:34 Wherefore we have ratified unto them the borders of Judea, with the three governments of Apherema and Lydda and Ramathem, that are added unto Judea from the country of Samaria, and all things appertaining unto them, for all such as do sacrifice in Jerusalem, instead of the payments which the king received of them yearly aforetime out of the fruits of the earth and of trees:
11:35
Եւ ա՛յլ որ ինչ տարազք արքունի, կամ տասանորդք, կամ մաքս, կամ ինչ որ ինչ մուտք յարքունիս իցեն. կամ բաժ աղտից, կամ տարազ պսակաց[312]:

11:35
35. And as for the other things that pertain unto us from henceforth, of the tenths and the tolls that pertain unto us, and the saltpits, and the crowns that pertain unto us, all these we will bestow upon them.
11:35 And as for other things that belong unto us, of the tithes and customs pertaining unto us, as also the saltpits, and the crown taxes, which are due unto us, we discharge them of them all for their relief:
11:36
զայս ամենայն թողցուք ՛ի նոսա. եւ մի մի ինչ մի՛ յայսցանէ անարգեալ գտցի մինչեւ յաւիտեանս ժամանակաց[313]:

11:36
36. And not one of these things shall be annulled from this time forth and for ever.
11:36 And nothing hereof shall be revoked from this time forth for ever:
11:37
Արդ ձեզ փո՛յթ լիցի առնել պատճէն մի հրովարտակիդ, եւ տալ առ Յովնաթան` զի դիցի ՛ի գանձն սրբութեան` ՛ի դիպա՛ն վայր ՛ի նշանաւոր տեղւոջ[314]:

11:37
37. Now therefore be careful to make a copy of these things, and let it be given unto Jonathan, and let it be set up on the holy mount in a meet and conspicuous place.
11:37 Now therefore see that thou make a copy of these things, and let it be delivered unto Jonathan, and set upon the holy mount in a conspicuous place:
11:38
Իբրեւ ետես Դեմետր արքայ, եթէ հնազանդեցաւ ամենայն երկիր առաջի նորա. եւ ո՛չինչ էր յաշխարհի որ ինչ ընդդէմ դառնայր հրամանաց նորա, հրամա՛ն ետ արձակել զզօրսն յիւրաքանչիւր տեղիս. բա՛ց ՛ի զօրաց յազգաց հեռաւորաց, եւ ՛ի մարզիկ գնդէ կղզեաց կղզեաց ոք: Եւ ՛ի թշնամութիւն դարձան ամենայն զօրք ազգաց ընդ նմա[315]:

11:38
38. And king Demetrius saw that the land was quiet before him, and that no resistance was made to him, and he sent away all his forces, each man to his own place, except the foreign forces, which he had raised from the isles of the Gentiles: and all the forces of his fathers hated him.
11:38 After this, when king Demetrius saw that the land was quiet before him, and that no resistance was made against him, he sent away all his forces, every one to his own place, except certain bands of strangers, whom he had gathered from the isles of the heathen: wherefore all the forces of his fathers hated him:
11:39
Տրիփոն անուն էր Աղ՛էքսանդրեան տոհմին, իբրեւ ետես եթէ զօրքն ամենայն տրտո՛ւնջ են զԴեմետրեայ` գնա՛ց նա առ Իմաղկուս Արուայիկ, որ սնուցանէր զԱնտիոք զպատանեակն Աղ՛էքսանդրի[316]:

11:39
39. Now Tryphon was of those who aforetime had been of Alexander’s part, and he saw that all the forces murmured against Demetrius, and he went to Imalcue the Arabian, who was nourishing up Antiochus the young child of Alexander,
11:39 Moreover there was one Tryphon, that had been of Alexander' s part afore, who, seeing that all the host murmured against Demetrius, went to Simalcue the Arabian that brought up Antiochus the young son of Alexander:
11:40
Եւ առ նմա՛ կանխէր` զի տացէ նա ցնա՛ զմանուկն, եւ ածցէ թագաւորեցուսցէ ՛ի տեղի հօր իւրոյ. եւ պատմեաց նմա որ ինչ միանգամ գործս գործեաց Դեմետր, եւ զամենայն թշնամութիւնս որ միանգամ գոռային զօրքն. եւ ա՛նդ լինէր առ նմա աւուրս բազումս[317]:

11:40
40. and pressed sore upon him that he should deliver him unto him, that he might reign in his father’s stead: and he told him all that Demetrius had done, and the hatred wherewith his forces hated him; and he abode there many days.
11:40 And lay sore upon him to deliver him this young Antiochus, that he might reign in his father' s stead: he told him therefore all that Demetrius had done, and how his men of war were at enmity with him, and there he remained a long season:
11:41
Առաքեա՛ց Յովնաթան առ Դեմետր արքայ, զի հրամա՛ն տացէ իջուցանել զզօրսն որ ՛ի միջնաբերդի անդ էին, եւ որ յամուրս անդ էին. զի էին նոքա թշնամութեամբ ընդ Իսրայէլի:

11:41
41. And Jonathan sent unto king Demetrius, that he should cast out of Jerusalem them of the citadel, and them that were in the strongholds; for they fought against Israel continually.
11:41 In the mean time Jonathan sent unto king Demetrius, that he would cast those of the tower out of Jerusalem, and those also in the fortresses: for they fought against Israel:
11:42
Եւ առաքեաց Դեմետրիոս առ Յովնաթան` եւ ասէ. Ո՛չ զայդ միայն արարից քեզ եւ ազգի քում, այլ փառօք փառաւորեցից զազգ քո` եթէ ժամանակ միայն գտից[318]:

11:42
42. And Demetrius sent unto Jonathan, saying, I will not only do this for thee and thy nation, but I will greatly honour thee and thy nation, if I find fair occasion.
11:42 So Demetrius sent unto Jonathan, saying, I will not only do this for thee and thy people, but I will greatly honour thee and thy nation, if opportunity serve:
11:43
Արդ դու բարւոք արասցե՛ս, առաքեսցես առ իս գունդ մի ՛ի թիկունս, զի զօրքս աւասիկ յինէն յե՛տս կացին:

11:43
43. Now therefore thou shalt do well, if thou send me men who shall fight for me; for all my forces are revolted.
11:43 Now therefore thou shalt do well, if thou send me men to help me; for all my forces are gone from me:
11:44
Իբրեւ լուաւ զայն Յովնաթան, վաղվաղակի գունդ մի յերից հազարաց արս ընտիրս սպառազէնս արձակեաց ՛ի թիկունս թագաւորին ՛ի քաղաքն Անտիոքացւոց. եւ ուրա՛խ եղեւ թագաւորն ՛ի հասանել նոցա ՛ի ձեռս նորա:

11:44
44. And Jonathan sent him three thousand valiant men unto Antioch: and they came to the king, and the king was glad at their coming.
11:44 Upon this Jonathan sent him three thousand strong men unto Antioch: and when they came to the king, the king was very glad of their coming:
11:45
Իբրեւ զայն լուան քաղաքացիքն. ժողովեցան յիւրաքանչիւր տեղւոջէ ՛ի մէջ քաղաքին` իբրեւ բեւրք երկոտասան: Ա՛յն ինչ յարձակեալ էին ՛ի վերայ թագաւորին, կամէին անդէն սպանանել:

11:45
45. And they of the city gathered themselves together into the midst of the city, to the number of a hundred and twenty thousand men, and they were minded to slay the king.
11:45 Howbeit they that were of the city gathered themselves together into the midst of the city, to the number of an hundred and twenty thousand men, and would have slain the king:
11:46
նա խո՛յս ետ ՛ի նոցանէ. եւ նոքա առին վաղվաղակի զկիրճսն ամենայն գնացից քաղաքին. մա՛րտ եդին եւ սկսան մաքառել:

11:46
46. And the king fled into the court of the palace, and they of the city seized the passages of the city, and began to fight.
11:46 Wherefore the king fled into the court, but they of the city kept the passages of the city, and began to fight:
11:47
Ա՛զդ եղեւ Իսրայէլեան գնդին. կուտեցա՛ն ՛ի վերայ ապարանից թագաւորին, ձա՛յն ետուն միմեանց, եւ սփռեցան ընդ ամենայն քաղաքն:

11:47
47. And the king called the Jews to help him, and they were gathered together unto him all at once, and they dispersed themselves in the city, and slew that day to the number of a hundred thousand.
11:47 Then the king called to the Jews for help, who came unto him all at once, and dispersing themselves through the city slew that day in the city to the number of an hundred thousand:
11:48
իբրեւ հարին` սպանին կոտորեցին արս իբրեւ տասն հազար. հրձի՛գ արարին զամենայն փայտակերտն զապարանից նորա. եւ զինչս եւ զստացուածս նոցա առի՛ն յաւարի. արկին յիւրեանս զթագաւորն, եւ ապրեցուցին զնա ՛ի ձեռաց նոցա[319]:

11:48
48. And they set the city on fire, and gat many spoils that day, and saved the king.
11:48 Also they set fire on the city, and gat many spoils that day, and delivered the king:
11:49
Իբրեւ ետես մնացեալ գունդ քաղաքին, եթէ զօրացաւ գունդն Իսրայէլեան ՛ի վերայ նոցա, եւ կամակար յաղթեցին նոցա. լքան նուաղեցա՛ն, եւ տկարացան ՛ի խորհուրդս իւրեանց. ՛ի ձայն բարբառոյ ողոքանաց սկսան աղաղակե՛լ առ թագաւորն` եւ ասեն:

11:49
49. And they of the city saw that the Jews had made themselves masters of the city as they would, and they waxed faint in their hearts, and they cried out to the king with supplication, saying,
11:49 So when they of the city saw that the Jews had got the city as they would, their courage was abated: wherefore they made supplication to the king, and cried, saying:
11:50
Ձե՛ռն տուր մեզ, եւ դադարեսցէ գունդս մոլեկան ՛ի կոտորածէ քաղաքիս:

11:50
50. Give us thy right hand, and let the Jews cease from fighting against us and the city.
11:50 Grant us peace, and let the Jews cease from assaulting us and the city:
11:51
Զա՛յն բան ասէին, եւ զիւրաքանչիւր զէնս առ ոտս պատերազմողացն ընկենուին: Եւ բարձրանա՛յր փառօք գունդն Իսրայէլեան առաջի թագաւորին, եւ առաջի ամենայն զօրաց նորա. եւ դառնային անդրէն յԵրուսաղէմ անուամբ մեծաւ եւ բազում աւարաւ[320]:

11:51
51. And they cast away their arms, and made peace; and the Jews were glorified in the sight of the king, and before all that were in his kingdom; and they returned to Jerusalem, having many spoils.
11:51 With that they cast away their weapons, and made peace; and the Jews were honoured in the sight of the king, and in the sight of all that were in his realm; and they returned to Jerusalem, having great spoils:
11:52
Եւ նստա՛ւ Դեմետր արքայ յաթոռ տէրութեան իւրոյ, եւ սարսեաց երկիրն ամենայն առաջի նորա[321]:

11:52
52. And king Demetrius sat on the throne of his kingdom, and the land was quiet before him.
11:52 So king Demetrius sat on the throne of his kingdom, and the land was quiet before him:
11:53
Եւ ստեաց Իսրայէլացւոցն յամենայնի որ ինչ խոստացաւ նա նոցա, եւ ամենեւին օտարացաւ յաչս Յովնաթանու. եւ ո՛չ հատոյց նմա ըստ միամտութեան վաստակոց նորա:

11:53
53. And he lied in all that he spake, and estranged himself from Jonathan, and recompensed him not according to the benefits with which he had recompensed him, and afflicted him exceedingly.
11:53 Nevertheless he dissembled in all that ever he spake, and estranged himself from Jonathan, neither rewarded he him according to the benefits which he had received of him, but troubled him very sore:
11:54
Յետ այսորիկ դարձա՛ւ Տրիփոն, եւ պատանեակն Անտիոքոս ընդ նմա, թագաւորեալ եւ նստեալ յաթոռ տէրութեան:

11:54
54. Now after this Tryphon returned, and with him the young child Antiochus; and he reigned, and put on a diadem.
11:54 After this returned Tryphon, and with him the young child Antiochus, who reigned, and was crowned:
11:55
Եւ առ նա՛ ժողովէին զօրքն ամենայն որ ցրուեալ էր ՛ի Դեմետրեայ: Եւ ետուն մարտ պատերազմի ընդ Դեմետրեայ, եւ փախուցին զնա վատթարեալ[322]:

11:55
55. And there were gathered unto him all the forces which Demetrius had sent away with disgrace, and they fought against him, and he fled and was put to the rout.
11:55 Then there gathered unto him all the men of war, whom Demetrius had put away, and they fought against Demetrius, who turned his back and fled:
11:56
Եւ եկն ա՛ռ զգազանսն Տրիփոն. եւ կալաւ զքաղաքն Անտիոքացւոց:

11:56
56. And Tryphon took the elephants, and became master of Antioch.
11:56 Moreover Tryphon took the elephants, and won Antioch:
11:57
Հրամա՛ն ետ հրովարտակ առնել մանուկն Անտիոքոս` առ Յովնաթան` եւ ասէ. Կացուցեա՛լ իմ զքեզ ՛ի գո՛րծ քահանայապետութեան, եւ հաստատեալ իմ զքեզ ՛ի վերայ չորիցն օրինաց, եւ կարգեցաք զքեզ ընդ բուն եւ ընդ առաջին բարեկամս մեր[323]:

11:57
57. And the young Antiochus wrote unto Jonathan, saying, I confirm unto thee the high priesthood, and appoint thee over the four governments, and to be one of the king’s Friends.
11:57 At that time young Antiochus wrote unto Jonathan, saying, I confirm thee in the high priesthood, and appoint thee ruler over the four governments, and to be one of the king' s friends:
11:58
Եւ ե՛տ տանել նմա նուագս ոսկիս, եւ սպաս տաճարին: Եւ ետ նմա իշխանութիւն ըմպել ոսկի նուագօք, արկանել ծիրանիս, եւ իշխել կրել նշան շգեղ, ըստ նշանի թագաւորաց:

11:58
58. And he sent unto him golden vessels and furniture for the table, and gave him leave to drink in golden vessels, and to be clothed in purple, and to have a golden buckle.
11:58 Upon this he sent him golden vessels to be served in, and gave him leave to drink in gold, and to be clothed in purple, and to wear a golden buckle:
11:59
Եւ զՇմաւոն զեղբայր նորա հրաման ետ իշխան զօրավար կացուցանել ՛ի կողմանցն Ծուրայ մինչեւ ՛ի սահմանս Եգիպտացւոց:

11:59
59. And his brother Simon he made captain from the Ladder of Tyre unto the borders of Egypt.
11:59 His brother Simon also he made captain from the place called The ladder of Tyrus unto the borders of Egypt:
11:60
Եւ ել Յովնաթան շրջել յայնկոյս Յորդանան գետոյ` եւ ընդ քաղաքսն, եւ ժողովեցան առ նա ամենայն զօրք Ասորւոց ՛ի թիկունս: Եւ եկն նա ՛ի կողմանս Ասկաղոնեայ. եւ ելին նմա քաղաքացիքն ընդ առաջ մեծա՛ւ գովութեամբ:

11:60
60. And Jonathan went forth, and took his journey beyond the river and through the cities; and all the forces of Syria gathered themselves unto him for to be his confederates. And he came to Ascalon, and they of the city met him honourably.
11:60 Then Jonathan went forth, and passed through the cities beyond the water, and all the forces of Syria gathered themselves unto him for to help him: and when he came to Ascalon, they of the city met him honourably:
11:61
Անտի գնա՛ց եկն ՛ի Գազայ, եւ Գազացիքն փակեցին նմա զդրունսն. նստա՛ւ շուրջ զնոքօք, եւ հրձիգ արար զաւանս նոցա. եւ զինչս եւ զստացուածս նոցա վարեցին ՛ի գերութեան[324]:

11:61
61. And he departed thence to Gaza, and they of Gaza shut him out; and he laid siege unto it, and burned the suburbs thereof with fire, and spoiled them.
11:61 From whence he went to Gaza, but they of Gaza shut him out; wherefore he laid siege unto it, and burned the suburbs thereof with fire, and spoiled them:
11:62
Ապա եկին Գազացիքն առաջի կացին` ձե՛ռն ետուն նմա, եւ մատուցին զորդիս իշխանացն իւրեանց ՛ի պատանդութիւն, եւ նա ա՛ռ ետ տանել զնոսա յԵրուսաղէմ. եւ ինքն անց ընդ երկիրն ՛ի կողմանս Դամասկեայ:

11:62
62. And they of Gaza made request unto Jonathan, and he gave them his right hand, and took the sons of their princes for hostages, and sent them away to Jerusalem; and he passed through the country as far as Damascus.
11:62 Afterward, when they of Gaza made supplication unto Jonathan, he made peace with them, and took the sons of their chief men for hostages, and sent them to Jerusalem, and passed through the country unto Damascus:
11:63
Եւ լուաւ Յովնաթան եթէ հասին իշխանք Դեմետրեայ ՛ի Կադէս ՛ի կողմանս Գալիլեացւոց զօրօք բազմօք. իբրեւ կամէին իմն թէ փոխեսցուք զնա ՛ի գործոյ անտի:

11:63
63. And Jonathan heard that Demetrius’ princes were come to Kedesh, which is in Galilee, with a great host, purposing to remove him from his office;
11:63 Now when Jonathan heard that Demetrius' princes were come to Cades, which is in Galilee, with a great power, purposing to remove him out of the country:
11:64
նա եթող զեղբայր իւր զՇմաւոն յերկրին վերայ. եւ ինքն գնա՛ց ընդ առաջ նոցա:

11:64
64. and he went to meet them, but Simon his brother he left in the country.
11:64 He went to meet them, and left Simon his brother in the country:
11:65
Եւ Շմաւոն հասանէր պատերազմաւ ՛ի վերայ Բեթսովրայ, եւ պաշարէր զնա աւուրս բազումս, եւ յարգե՛լ արկանէր զնոսա:

11:65
65. And Simon encamped against Bethsura, and fought against it many days, and shut it up:
11:65 Then Simon encamped against Bethsura and fought against it a long season, and shut it up:
11:66
Աղաչե՛լ սկսան նոքա զնա, զի դաշի՛նս արասցէ ընդ նոսա. նա ետ ձեռն նոցա, եւ եհան զնոսա անտի. եւ կացո՛յց անդ նա պահապանս քաղաքին:

11:66
66. and they made request to him that he would give them his right hand, and he gave it to them; and he put them out from thence, and took possession of the city, and set a garrison over it.
11:66 But they desired to have peace with him, which he granted them, and then put them out from thence, and took the city, and set a garrison in it:
11:67
Եւ Յովնաթան զօրօքն իւրովք եկն բանակեցաւ ՛ի վերայ ջուրցն Գեննեսարեթայ, կանխեաց նա ընդ առաւօտն ՛ի դաշտն Նասովրայ[325]:

11:67
67. And Jonathan and his army encamped at the water of Gennesareth, and early in the morning they gat them to the plain of Hazor.
11:67 As for Jonathan and his host, they pitched at the water of Gennesar, from whence betimes in the morning they gat them to the plain of Nasor:
11:68
եւ գունդ մի այլազգեաց ընդ առաջ եղեւ ՛ի դաշտի անդ: Եւ դարան գործեցին ՛ի վերայ նորա. կէսքն ՛ի դարա՛ն մտին, կէսքն ՛ի դիմի՛ հարան նմա:

11:68
68. And, behold, an army of strangers met him in the plain, and they laid an ambush for him in the mountains, but themselves met him face to face.
11:68 And, behold, the host of strangers met them in the plain, who, having laid men in ambush for him in the mountains, came themselves over against him:
11:69
Եւ յարեան դարանակալքն յիւրաքանչիւր տեղեաց` զհետ եղեն նոցա, եւ զՅովնաթան ՛ի մէ՛ջ արկին զօրօքն հանդերձ[326]:

11:69
69. But they that lay in ambush rose out of their places, and joined battle; and all they that were of Jonathan’s side fled:
11:69 So when they that lay in ambush rose out of their places and joined battle, all that were of Jonathan' s side fled:
11:70
Եւ արարին զզօրսն Յովնաթանու փախստեայս. եւ ո՛չ մնաց առ նմա, բայց միայն Մատաթի Բեսաղոմեան, եւ Յուդա Սկափեան` զօրավարք զօրացն[327]:

11:70
70. not one of them was left, except Mattathias the son of Absalom, and Judas the son of Chalphi, captains of the forces.
11:70 Insomuch as there was not one of them left, except Mattathias the son of Absalom, and Judas the son of Calphi, the captains of the host:
11:71
Ձեռն զօձեօք արկանէր Յովնաթան, զպատմուճանն պատառէր, հող ՛ի գլո՛ւխ լինէր:

11:71
71. And Jonathan rent his clothes, and put earth upon his head, and prayed.
11:71 Then Jonathan rent his clothes, and cast earth upon his head, and prayed:
11:72
՛Ի վերայ յարձակէր բարկութեամբ մեծաւ, եւ ՛ի պարտութիւն մատնէր զնոսա[328]:

11:72
72. And he turned again unto them in battle, and put them to the rout, and they fled.
11:72 Afterwards turning again to battle, he put them to flight, and so they ran away:
11:73
Յա՛յնմ ժամանակի փախստեայքն ամենեքեան անդրէն ՛ի նո՛յն դառնային, հալածակա՛ն զթշնամիսն առնէին առաջի իւրեանց, մինչեւ ՛ի բանակն իւրեանց ՛ի Կադէս. եւ եկին անկան զբանակաւն այլազգեաց[329]:

11:73
73. And they of his side that fled saw it, and returned unto him, and pursued with him unto Kedesh unto their camp, and they encamped there.
11:73 Now when his own men that were fled saw this, they turned again unto him, and with him pursued them to Cades, even unto their own tents, and there they camped:
11:74
հարին կոտորեցին յաւուր յայնմիկ իբրեւ երեք հազար հեծեալ սպառազէնս: Եւ դարձաւ Յովնաթան յԵրուսաղէմ[330]:

11:74
74. And there fell of the strangers on that day about three thousand men: and Jonathan returned to Jerusalem.
11:74 So there were slain of the heathen that day about three thousand men: but Jonathan returned to Jerusalem: