1:1 Առ եղբարս Հրէաստանեայս, որ ՛ի կողմանս Եգիպտացւոցդ են. յեղբարց Հրէից` յԵրուսաղեմացւոց, եւ յեղբարց Հրէաստանեայց առ ձեզ ողջո՛յն. խաղաղութեամբ բազմաւ[1]:
|
1:1 1. THE brethren, the Jews that are in Jerusalem and they that are in the country of Judaea, send greeting to the brethren, the Jews that are throughout Egypt, good peace:
1:1 The brethren, the Jews that be at Jerusalem and in the land of Judea, wish unto the brethren, the Jews that are throughout Egypt health and peace: |
1:2 առատասցի ՛ի ձեզ Աստուած. եւ յիշեսցէ՛ նա զուխտն զոր ե՛դ ընդ Աբրահամու, ընդ Սահակայ, ընդ Յակոբայ, ընդ հաւատարի՛մ ծառայս իւր:
|
1:2 2. and may God do good unto you, and remember his covenant with Abraham and Isaac and Jacob, his faithful servants;
1:2 God be gracious unto you, and remember his covenant that he made with Abraham, Isaac, and Jacob, his faithful servants: |
1:3 Եւ տացէ ձեզ սիրտ յամենայնի պաշտե՛լ զնա, եւ առնել զկամս նորա յանձինս մտադեւրս, եւ ՛ի սիրտս կամակարս[2]:
|
1:3 3. and give you all a heart to worship him and do his pleasure with a great heart and a willing soul;
1:3 And give you all an heart to serve him, and to do his will, with a good courage and a willing mind: |
1:4 բանալ զաչս եւ զականջս սրտից ձերոց յօրէնս իւր եւ ՛ի հրամանս, առնել խաղաղութիւն[3]:
|
1:4 4. and open your heart in his law and in his statutes, and make peace,
1:4 And open your hearts in his law and commandments, and send you peace: |
1:5 եւ լսե՛լ խնդրուածոց ձերոց. հաճեսցի՛ ընդ ձեզ, եւ մի՛ ՛ի ձեռաց թողցէ զձեզ ՛ի ժամանակս նեղութեան:
|
1:5 5. and hearken to your supplications, and be reconciled with you, and not forsake you in an evil time.
1:5 And hear your prayers, and be at one with you, and never forsake you in time of trouble: |
1:6 Եւ արդ` այժմիկ կանխե՛մք մեք յաղօթս մեր վասն ձեր:
Յամս թագաւորութեանն Դեմետրի:
|
1:6 6. And now we here are praying for you.
1:6 And now we be here praying for you: |
1:7 յամին հարիւրորդի վաթսներորդի իններորդի. մեք Հրէայք գրեցաք զայս առ ձեզ, ՛ի նեղութեանն որ հասեա՛լ էր ՛ի վերայ մեր: ՛Ի ժամանակի անդ յորում եկա՛ց յետս Յասոն եւ որ ընդ նմա էին ՛ի սուրբ գետնոյ եւ յարքայութենէ անտի:
|
1:7 7. In the reign of Demetrius, in the hundred threescore and ninth year, we the Jews have written unto you in the tribulation and in the extremity that hath come upon us in these years, from the time that Jason and his company revolted from the holy land and the kingdom,
1:7 What time as Demetrius reigned, in the hundred threescore and ninth year, we the Jews wrote unto you in the extremity of trouble that came upon us in those years, from the time that Jason and his company revolted from the holy land and kingdom: |
1:8 եւ հրձի՛գ արարին զդուռնն, եւ հեղին զարիւն անբիծ, աղօ՛թս մատուցաք մեք Տեառն, եւ լուա՛ւ մեզ. եւ մատուցաք մեք ուխտս եւ խունկս` եւ պատարագս նաշհւօք, եւ եդաք մեք զհացն յաճախաց առաջի:
|
1:8 8. and set the gate on fire, and shed innocent blood: and we besought the Lord, and were heard; and we offered sacrifice and meal and we lighted the lamps, and we set forth the shewbread.
1:8 And burned the porch, and shed innocent blood: then we prayed unto the Lord, and were heard; we offered also sacrifices and fine flour, and lighted the lamps, and set forth the loaves: |
1:9 Եւ արդ` արասջի՛ք դուք զաւուրսն տաղաւարահարաց յամսեանն Քասղեւ:
|
1:9 9. And now that ye keep the days of the feast of tabernacles of the month Chislev.
1:9 And now see that ye keep the feast of tabernacles in the month Casleu: |
1:10 Յամին ութսներորդի ութերորդի` որ յԵրուսաղեմացւոց, եւ ՛ի ծերակոյտ Հրէաստանեայց, եւ ՛ի Յուդայէ` առ Երիստաբուղ՛ոս վարդապե՛տ Պտղոմեայ արքայի, որ է ինքն յազգէ քահանայիցն օծելո՛ց սակի, որ են ՛ի կողմանս Եգիպտացւոց Հրէայք. ողջո՛յն ընդ ձեզ եւ խաղաղութիւն[4]:
|
1:10 10. in the hundred fourscore and eighth year. THEY that are in Jerusalem and they that are in Judaea and the senate and Judas, unto Aristobulus, king Ptolemy’s teacher, who is also of the stock of the anointed priests, and unto the Jews that are in Egypt, send greeting and health.
1:10 In the hundred fourscore and eighth year, the people that were at Jerusalem and in Judea, and the council, and Judas, sent greeting and health unto Aristobulus, king Ptolemeus' master, who was of the stock of the anointed priests, and to the Jews that were in Egypt: |
1:11 ՛Ի մեծամեծ վշտացս ապրեալքս յԱստուծոյ, մեծապէ՛ս գոհանամք զնմանէ. որպէս զի` զիա՛րդ ՛ի մարտ պատերազմի պատրաստեալ էաք ընդ առն թագաւորի. զի նա ինքնին եռացոյց, եւ եհեղ զայնոսիկ[5]:
|
1:11 11. Having been saved by God out of great perils, as men arrayed against a king, we thank him greatly.
1:11 Insomuch as God hath delivered us from great perils, we thank him highly, as having been in battle against a king: |
1:12 որ եկեալ պատեալ պաշարեալ պահէին զսուրբ քաղաքն: Քանզի ՛ի ժամանակի իբրեւ դիմեաց ինքնին իշխանն ՛ի կողմանս Պարսից:
|
1:12 12. For himself cast forth into Persia them that arrayed themselves in the holy city.
1:12 For he cast them out that fought within the holy city: |
1:13 անթիւ անհամար զօրօքն հանդերձ. եւ անդէն անկան կործանեցան շուրջ զԱնանեայ տաճարաւն. ՛ի խորհուրդ յիմարութեան խորհեցան նոքա զՆէեմեայ տաճարաւն[6]:
|
1:13 13. For when the prince was come and the army with him that seemed irresistible, they were cut to pieces in the temple of Nanaea by the treachery of Nanaea’s priests.
1:13 For when the leader was come into Persia, and the army with him that seemed invincible, they were slain in the temple of Nanea by the deceit of Nanea' s priests: |
1:14 Զի իբր բնակութեամբ իմն հասեալ կայր ՛ի տեղի անդր ինքնին Անտիոքոս` եւ որ ընդ նմա բարեկամքն էին առնուլ զգանձսն ամենայն իբրեւ ՛ի պատճառս վարձկանաց համարի[7]:
|
1:14 14. For Antiochus, on the pretence that he would marry her, came into the place, he and his Friends that were with him, that they might take a great part of the treasures in name of a dowry.
1:14 For Antiochus, as though he would marry her, came into the place, and his friends that were with him, to receive money in name of a dowry: |
1:15 Առաջի արարին քահանայք տաճարին զամենայն: Եւ նա յօժարեաց գալ մտանել սակաւուք ՛ի ներքս. իբրեւ եղեւ միջամուտ սրահիցն` համարձա՛կ զդրունսն առին զարտաքինս պարսպացն ընդ որ եմուտ Անտիոքոս:
|
1:15 15. And when the priests of Nanaea’s temple had set the treasures forth, and he was come there with a small company within the wall of the precincts, they shut to the temple when Antiochus was come in:
1:15 Which when the priests of Nanea had set forth, and he was entered with a small company into the compass of the temple, they shut the temple as soon as Antiochus was come in: |
1:16 եւ բացին զպատուհանսն գաղտնիս որ ընդ առաստաղակալօքն էին, եւ ընդ այնոսիկ սկսան հոսել վիրգս մեծամեծս, եւ անդէն զառաջնորդն գնդա՛ւն հանդերձ սատակեցին: Իբրեւ զնոսա ՛ի ներքս յօշեցին, հանին զկառափունսն եւ ընկեցին ՛ի պարսպէն ՛ի մէջ զօրացն[8]:
|
1:16 16. and opening the secret door of the panelled cieling, they threw stones and struck down the prince, and they hewed in pieces, and smote off their heads, and cast them to those that were without.
1:16 And opening a privy door of the roof, they threw stones like thunderbolts, and struck down the captain, hewed them in pieces, smote off their heads and cast them to those that were without: |
1:17 Վասն այսր ամենայնի օրհնեա՛լ է Աստուած որ ետ ՛ի ձեռս զամպարիշտս:
|
1:17 17. Blessed our God in all things, who gave them that had committed impiety.
1:17 Blessed be our God in all things, who hath delivered up the ungodly: |
1:18 Արդ մեք իբրեւ կամեցաք ՛ի քսաներորդի հինգերորդի ՛ի Քասղեւ ամսեանն սրբել զտաճարն. լա՛ւ համարեցաք զայս եւ ձեզ ցուցանել, զի եւ դուք արասջիք զայս իբրեւ զօրէնս տօնիցն տաղաւարահարացն. եւ հրոյն որպէս շինեաց Նէեմի զտաճարն եւ զսեղանն, յորում մատուցանէր զպատարագսն ողջակիզացն[9]:
|
1:18 18. Whereas we are now about to keep the purification of the temple in the Chislev, on the five and twentieth day, we thought it necessary to certify you thereof, that ye also may keep a feast of tabernacles, and of the fire when Nehemiah offered sacrifices, after that he had builded both the temple and the altar.
1:18 Therefore whereas we are now purposed to keep the purification of the temple upon the five and twentieth day of the month Casleu, we thought it necessary to certify you thereof, that ye also might keep it, as the feast of the tabernacles, and of the fire, which was given us when Neemias offered sacrifice, after that he had builded the temple and the altar: |
1:19 Քանզի ՛ի ժամանակի յորում վարեցա՛ն հարքն մեր ՛ի կողմանս Պարսից որ ա՛յնց ժամանակաց պաշտօնասէր քահանայք էին, առին ՛ի սեղանոյ անտի զհուրն ՛ի ծածուկ, եւ տարան թաքուցին ՛ի խորշս կողմանցն անջո՛ւր ջրհորոցն. ա՛նդ զգուշութեամբ զտեղին հետախաղա՛ղ ծածկէին, զի ամենայն տեղին աներեւո՛յթ լիցի[10]:
|
1:19 19. For indeed when our fathers were about to be led into the land of Persia, the godly priests of that time took of the fire of the altar, and hid it privily in the hollow of a well that was without water, wherein they made sure, so that the place was unknown to all men.
1:19 For when our fathers were led into Persia, the priests that were then devout took the fire of the altar privily, and hid it in an hollow place of a pit without water, where they kept it sure, so that the place was unknown to all men: |
1:20 Իբրեւ անցին ա՛մք բազումք, իբրեւ կամք եղեն Աստուծոյ, առաքեաց Նէեմի զհրոյն` հրամանաւ Պարսից արքային, զթոռունս քահանայապետիցն այնոցիկ. որոց ծածկեալ էր թաքուցեալ զհուրն զի բերցեն: Նոքա իբրեւ եկին, պատմեցին եւ ասեն. Բայ` հո՛ւր ինչ մեք անդր ո՛չ գտաք, բայց գտաք մեք անդ ջուր դանդաղամած թանձրացեալ[11]:
|
1:20 20. Now after many years, when it pleased God, Nehemiah, having received a charge from the king of Persia, sent in quest of the fire the descendants of the priests that hid it. When they declared to us that they had found no fire, but thick water,
1:20 Now after many years, when it pleased God, Neemias, being sent from the king of Persia, did send of the posterity of those priests that had hid it to the fire: but when they told us they found no fire, but thick water: |
1:21 Ապա ետ նոցա հրաման երթալ մխոցա՛ւ առնուլ եւ բերել: Եւ իբրեւ եղեւ ժա՛մ պատարագացն ողջակիզաց, հրամա՛ն ետ քահանայապետն Նէեմի ցանե՛լ զայն ՛ի վերայ փայտիցն եւ պատարագացն[12]:
|
1:21 21. he commanded them to draw out thereof and bring and when the sacrifices had been offered Nehemiah commanded the priests to sprinkle with the water both the wood and the things laid thereupon.
1:21 Then commanded he them to draw it up, and to bring it; and when the sacrifices were laid on, Neemias commanded the priests to sprinkle the wood and the things laid thereupon with the water: |
1:22 Եւ իբրեւ զայս արարին` փոքր մի ժամանակ անց ՛ի վերայ. եւ արեգակն շո՛ղ ամպագոյն ՛ի վերայ ծագեաց, բորբոքեցաւ բոց հրոյն ՛ի վերայ փայտից սեղանոյն` եւ մաշեա՛ց զողջակէզսն, զի սքանչացեալ էին ամենեքեան[13]:
|
1:22 22. And when it was done, and some time had passed, and the sun shone out, which before was hid with clouds, there was kindled a great blaze, so that all men marvelled.
1:22 When this was done, and the time came that the sun shone, which afore was hid in the cloud, there was a great fire kindled, so that every man marvelled: |
1:23 Ձա՛յն առին` սկսան օրհնել քահանայքն մինչդեռ ողջակէզքն կատարէին. բայց առաջնորդէ՛ր Յովնաթան իբրեւ ՛ի բերանոյ Նէեմեայ, եւ այլքն զկնի կցէին[14]:
|
1:23 23. And the priests made a prayer while the sacrifice was consuming, both the priests and all Jonathan leading and the rest answering, as Nehemiah did.
1:23 And the priests made a prayer whilst the sacrifice was consuming, I say, both the priests, and all the rest, Jonathan beginning, and the rest answering thereunto, as Neemias did: |
1:24 Եւ է՛ր աղօթիցն օրինակ` ա՛յս: Տէ՛ր Տէր Աստուած ամենայն արարածոց, ահեղ, հզօր, ճշմարիտ, արդա՛ր եւ ողորմած. դո՛ւ միայն թագաւոր քաղցր:
|
1:24 24. And the prayer was after this manner: O Lord, Lord God, the Creator of all things, who art terrible and strong and righteous and merciful, who alone art King and gracious,
1:24 And the prayer was after this manner; O Lord, Lord God, Creator of all things, who art fearful and strong, and righteous, and merciful, and the only and gracious King: |
1:25 դու միա՛յն ես որ մատակարարես ամենայնի զամենայն. դու միայն ես արդա՛ր եւ ճշմարիտ, ամենակա՛լ յաւիտենից. որ ապրեցուցանես զԻսրայէլ յամենայն չարեաց, որ արարեր զհարսն ա՛յնպէս ընտրեալս, եւ սրբեցեր զնոսա[15]:
|
1:25 25. who alone suppliest who alone art righteous and almighty and eternal, thou that savest Israel out of all evil, who madest the fathers chosen, and didst sanctify them:
1:25 The only giver of all things, the only just, almighty, and everlasting, thou that deliverest Israel from all trouble, and didst choose the fathers, and sanctify them: |
1:26 Ընկա՛լ զպատարագս զայս փոխանակ ամենայն ժողովրդեան քոյ, եւ պահեա՛ դու զժառանգութիւն քո:
|
1:26 26. accept the sacrifice for all thy people Israel, and guard thine own portion, and consecrate it.
1:26 Receive the sacrifice for thy whole people Israel, and preserve thine own portion, and sanctify it: |
1:27 Սրբեա՛ եւ ժողովեա՛ զցրումն գերութեան մերոյ. ազատեա՛ զայնոսիկ որ կան ՛ի ծառայութիւն անարգելոց եւ պղծոց. հայեա՛ց ՛ի ծառայս քո. ծանիցե՛ն հեթանոսք` թէ դո՛ւ ես Աստուած մեր[16]:
|
1:27 27. Gather together our Dispersion, set at liberty them that are in bondage among the heathen, look upon them that are despised and abhorred, and let the heathen know that thou art our God.
1:27 Gather those together that are scattered from us, deliver them that serve among the heathen, look upon them that are despised and abhorred, and let the heathen know that thou art our God: |
1:28 Հա՛ր հարուածովք քովք զայնոսիկ որ բռնադատեցին զմեզ` հեթանոսք պիղծք եւ անարգեալք, որ այժմ հպարտացեալ եւ ամբարտաւանեա՛լ են ՛ի վերայ մեր:
|
1:28 28. Torment them that oppress us and in arrogancy shamefully entreat us.
1:28 Punish them that oppress us, and with pride do us wrong: |
1:29 Եւ տնկեա՛ դու զժողովուրդ քո ՛ի տեղի սրբութեան քոյ, որպէս ասա՛ցն Մովսէս[17]:
|
1:29 29. Plant thy people in thy holy place, even as Moses said.
1:29 Plant thy people again in thy holy place, as Moses hath spoken: |
1:30 Եւ քահանայքն օրհնէին զօրհնութիւնս իւրեանց:
|
1:30 30. And thereupon the priests sang the hymns.
1:30 And the priests sung psalms of thanksgiving: |
1:31 Եւ ողջակէզքն տակաւ վառեալ բորբոքեալ մաշէին: Եւ իբրեւ վախճա՛ն եղեւ պատարագացն, զջուրն մնացեալ հրամայեաց Նեէմի զվիմօքն արկանել:
|
1:31 31. And as soon as the sacrifice was consumed, then Nehemiah commanded to pour great stones the water that was left.
1:31 Now when the sacrifice was consumed, Neemias commanded the water that was left to be poured on the great stones: |
1:32 Եւ իբրեւ ա՛յս եղեւ, առաւել բոցն ՛ի վերայ բորբոքեցաւ. եւ իբրեւ բոցոյն նշոյլք եղեն, դարձեալ միւսանգամ վառեցաւ բորբոքեցաւ սեղանն, եւ որ ինչ էր մնացեալ` եւ ա՛յն մաշեցաւ[18]:
|
1:32 32. And when this was done, a flame was kindled; but when the light from the altar shone over against it, was consumed.
1:32 When this was done, there was kindled a flame: but it was consumed by the light that shined from the altar: |
1:33 Եւ իբրեւ իրքն այն համարձա՛կ յայտնեցան, եւ բանքն ՛ի թագաւոր անդր հասին, եւ եկին տեսին զտեղին յորում զհուրն թաքուցեալ էր քահանայիցն գերելոց, ջո՛ւր բղխեաց. ուստի եւ քահանայքն որ զՆեէմեաւն էին` զողջակէզսն իւրեանց կատարեալ սրբեցին[19]:
|
1:33 33. And when the matter became known, and it was told the king of the Persians, that, in the place where the priests that were led away had hid the fire, there appeared the water, wherewith also Nehemiah and they that were with him purified the sacrifice,
1:33 So when this matter was known, it was told the king of Persia, that in the place, where the priests that were led away had hid the fire, there appeared water, and that Neemias had purified the sacrifices therewith: |
1:34 Ապա իբրեւ եհաս թագաւորն յիրացն հաստատութեան վերայ` հրամայեաց շուրջ փակե՛լ զտեղին, եւ տաճար շինեցին[20]:
|
1:34 34. then the king, inclosing made it sacred, after he had proved the matter.
1:34 Then the king, inclosing the place, made it holy, after he had tried the matter: |
1:35 Եւ ում կամէր շնորհս առնել թագաւորն` անտի՛ տայր պարգեւ. եւ ում տայր` բազում ինչս մատուցանէին նմա:
|
1:35 35. And when the king would shew favour to any, he would take many presents and give them some of
1:35 And the king took many gifts, and bestowed thereof on those whom he would gratify: |
1:36 Եւ անո՛ւն եդին նմա որ զՆեէմեաւն էին` Նեփթէ՛, որ թարգմանեալ կոչի սրբի՛չ: Այլ կարդային զանուն նորա բազումք, Եփրաթա[21]:
|
1:36 36. And Nehemiah and they that were with him called this thing Nephthar, which is by interpretation, Cleansing; but most men call it Nephthai. 1:36 And Neemias called this thing Naphthar, which is as much as to say, a cleansing: but many men call it Nephi: |